6698 SAYİLİ KİSİSEL VERİLERİN KORUNMASİ KANUNUNUN AMACİ VE KAPSAMİ

AMA Ccedil

2010 yılında 5982 sayılı Kanunla Anayasanın 20. maddesine eklenen fıkra ileherkesin kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı anayasal bir hak olarak teminat altına alınmıştır. Bu bağlamdabireylerin kendilerini ilgilendiren kişisel verileruuml zerinde hangi hak ve yetkilere sahip olduğu ve kişisel verilerin hangi hallerde işlenebileceği h uuml kme bağlanırkenkişisel verilerin korunmasına ilişkin usul ve esasların kanunla d uuml zenleneceğiouml ng ouml r uuml lmektedir.

NitekimKanunun 1. maddesinde Kanunun amacı a ccedil ık bir şekilde belirtilmiştir. Bu h uuml kme g ouml re ama ccedil kişisel verilerin işlenmesinde baştaouml zel hayatın gizliliği olmakuuml zere kişilerin temel hak veouml zg uuml rl uuml klerini korumak ve kişisel verileri işleyen ger ccedil ek ve t uuml zel kişilerin y uuml k uuml ml uuml l uuml kleri ile uyacakları usul ve esasları d uuml zenlemektir.

Maddenin gerek ccedil esinde de belirtildiğiuuml zere Kanunun amacıkişisel verilerin işlenmesinin disiplin altına alınması ve Anayasadaouml ng ouml r uuml len baştaouml zel hayatın gizliliği olmakuuml zere temel hak veouml zg uuml rl uuml klerin korunmasıdır. Kanun ile son yıllardaouml nem kazanankişinin mahremiyetinin korunması ile veri g uuml venliğinin sağlanması ve kişisel verileri işleyen ger ccedil ek ve t uuml zel kişilerin y uuml k uuml ml uuml l uuml kleri ile uyacakları usul ve esasların d uuml zenlenmesi de bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Kanunlakişisel verilerin sınırsız bi ccedil imde ve gelişig uuml zel toplanmasınınyetkisiz kişilerin erişimine a ccedil ılmasınına ccedil ıklanması veya ama ccedildışı ya da k ouml t uuml ye kullanımı sonucu kişilik haklarının ihlal edilmesininouml n uuml ne ge ccedil ilmesi ama ccedil lanmaktadır.

Kişisel verilerin hangi kurallara tabi olarakhangi şartlarda işlenebileceği hususunu kontrol altına alma amacını g uuml den Kanunkişisel verilerin işlenmesine ilişkin denetim mekanizmaları getirerekbu verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini engellemeyi hedeflemektedir. Ayrıcakişisel verileri işleyen ger ccedil ek ve t uuml zel kişilerin y uuml k uuml ml uuml l uuml kleri ile uyacakları usul ve esasların da d uuml zenlenmesi Kanunun ama ccedil ları arasında yer almaktadır.

Bu maddeye g ouml re Kanunun amacı:

bullKişisel verilerin işlenmesindekişilerin temel hak veouml zg uuml rl uuml klerini korumak

bullKişisel verileri işleyen ger ccedil ek ve t uuml zel kişilerin y uuml k uuml ml uuml l uuml kleri ile uyacakları usul ve esasları d uuml zenlemekdisiplin altına almak

bullKişilerin mahremiyetini korumak ouml zel hayatın gizliliği

bullKişisel veri g uuml venliğini sağlamakolarak sayılabilir

KAPSAM

1. Kanunun Kapsamı

Kanunun 2. maddesindeKanunun kapsamı belirtilmiştir. Bu maddeye g ouml re Kanunkişisel verileri işlenen ger ccedil ek kişiler ile bu verileri tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işleyen ger ccedil ek ve t uuml zel kişiler hakkında uygulanacaktır.

Kanunda kamu kurumları ileouml zel kuruluşlar a ccedil ısından ayrım yapılmamıştır. Kanunun belirlediği usul ve esaslar kural olarak t uuml m kurum ve kuruluşlar i ccedil in ge ccedil erlidir. Dolayısıyla kamu kurumlarının işlediği kişisel veriler hakkında da bu Kanun h uuml k uuml mleri uygulanacaktır.

6698 sayılı Kanun kapsamında koruma altına alınan kişisel veriler sadece ger ccedil ek kişilere ait olan kişisel veriler olupt uuml zel kişilere ait olanlar koruma altında bulunmamaktadır. Fakat t uuml zel kişiye ait verinin elde edilmesibir veya birden fazla ger ccedil ek kişinin kimliğinin belirlenmesine neden oluyor isebu t uuml r verilerin de Kanunun korumasından yararlanması m uuml mk uuml n olabilir. Bu durumda da esasen korunanger ccedil ek kişiye ilişkin kişisel veriler olmaktadır.

Kanunda kişisel verilerin kısmen veya tamamen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işlenmesi bakımından da herhangi bir farkouml ng ouml r uuml lmemiştir. Bu doğrultuda kişisel verilere ulaşımı kolaylaştıracak şekildebelirli bir kritere g ouml re yapılandırılmış her t uuml rl uumlsistem Kanun kapsamında değerlendirilecektir.

G uuml n uuml m uuml zde kişisel verilerb uuml y uuml k oranda otomatik yollarla işlenmektedir. Dahaouml nce otomatik olmayan yollarla işlenmiş verilerin isepekccedil ok yerde hızla elektronik ortama aktarıldığı g ouml r uuml lmektedir. Buna bağlı olarak ldquo tamamen veya kısmen otomatik yollarla işlenen veriler rdquoveldquo herhangi bir veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işlenen veriler rdquo6698 sayılı Kanun kapsamında koruma altına alınmıştır. Dolayısıyla Kanun otomatik olmayan yollarla işlenen verileri tamamen kapsam dışında bırakmamaktadır. Buradaouml nemli olan otomatik olmayan yollarla işlenen verilerin veri kayıt sisteminin par ccedil ası olup olmadığıdır.Ouml rneğinherhangi bir kritere bağlı olmaksızın kişilerin ad ve soyadlarının rastgele bir şekilde kağıtta yer alması hali Kanun kapsamına girmemekle birliktes ouml z konusu isimlerin belirli bir kritere g ouml re bir kağıda kaydedilmesi halindebu veri kaydı Kanun kapsamında değerlendirilecektir. Buccedil er ccedil evede:

bullKanundaldquo kısmen veya tamamen otomatik yolla işleme rdquoifadesinin ne anlama geldiği a ccedil ıklığa kavuşturulmamıştır. 108 sayılı Avrupa Konseyi S ouml zleşmesinde iseldquo otomatik işleme rdquoifadesindenverilerin kaydıbu verilere mantıksal ve/veya aritmetik işlemlerin uygulanmasıverilerin değiştirilmesisilinmesigeri elde edilmesi veya dağıtılması işlemlerinin otomatik veya kısmen otomatik y ouml ntemlerle ger ccedil ekleştirilmesinin anlaşılacağı ifade edilmiştir.

bullHerhangi bir veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işlenen veriler de 6698 sayılı Kanun kapsamında korunmaktadır. Veri kayıt sistemiKanunun 3. maddesindeldquo kişisel verilerin belirli kriterlere g ouml re yapılandırılarak işlendiği kayıt sistemi rdquoşeklinde tanımlanmıştır. Dolayısıyla elle işlenenmanuelverilerin herhangi bir kritere g ouml re yapılandırılan bir kayıt sistemine dahil edilmesi durumundabu t uuml r verilerle ilgili olarak da 6698 sayılı Kanun uygulanacaktır.

bullOtomatik olmayan yollarla işlenen kişisel verilerbir veri kayıt sisteminin par ccedil ası değilse Kanun kapsamında değerlendirilmeyecektir. Fakat bu durum ilgili verilerin kişisel veri niteliğini etkilemeyeceği i ccedil inbu verilere ilişkin hukuka aykırı eylemler de 5237 sayılı TCK kapsamında su ccedilteşkil etmeye devam edecektir.

2. Kanun Kapsamına Girmeyen Haller

Kanun sadece ger ccedil ek kişilerle ilgili verilere uygulanır. T uuml zel kişilerle ilgili veriler bu Kanun kapsamında değildir.Ccediluuml nk uumlKanunun 1. maddesindeldquo kişisel verileri işlenen ger ccedil ek kişiler rdquoifadesi kullanılmıştır.

AyrıcaKanunun kişisel verilerin işlenmesine ilişkin h uuml k uuml mleri fiziksel olarak kayıt altına alınan ve veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmayan kişisel verilere de uygulanmaz. NitekimKanunun 1. maddesindeldquo tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin par ccedil ası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işlenmesi rdquoifadesi kullanılmıştır.

Ouml te yandanKanunun 28. maddesinde tamamen veya kısmen kapsam dışı olan haller h uuml kme bağlanmıştır. Bu maddenin 1. fıkrasında tam istisnalar2. fıkrasında ise kısmi istisnalar d uuml zenlenmiştir. Tam istisna halinde Kanun h uuml k uuml mleri hi ccedil bir şekilde uygulanmayacaktır. Kısmi istisna hallerinde iseKanunun sadece bazı h uuml k uuml mleri uygulanmayacaktır.

a. Tamamen Kanun Kapsamı Dışında Tutulan Haller

Kanunun 28. maddesinin 1. fıkrasındaKanunun kapsamına girmeyen haller tek tek sayılmıştır. Bunlar:

bullKişisel verilerin uumlccediluuml nc uumlkişilere verilmemek ve veri g uuml venliğine ilişkin y uuml k uuml ml uuml l uuml klere uyulmak kaydıyla ger ccedil ek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi

bullKişisel verilerin resmi istatistik ile anonim h acirc le getirilmek suretiyle araştırmaplanlama ve istatistik gibi ama ccedil larla işlenmesi

bullKişisel verilerin mill icircsavunmayımill icircg uuml venliğikamu g uuml venliğinikamu d uuml zeniniekonomik g uuml venliği ouml zel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da su ccedilteşkil etmemek kaydıylasanattarihedebiyat veya bilimsel ama ccedil larla ya da ifadeouml zg uuml rl uuml ğ uumlkapsamında işlenmesi

bullKişisel verilerin mill icircsavunmayımill icircg uuml venliğikamu g uuml venliğinikamu d uuml zenini veya ekonomik g uuml venliği sağlamaya y ouml nelik olarak kanunla g ouml rev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından y uuml r uuml t uuml lenouml nleyicikoruyucu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi

bullKişisel verilerin soruşturmakovuşturmayargılama veya infaz işlemlerine ilişkin olarak yargı makamları veya infaz mercileri tarafından işlenmesidir.

Kişisel verilerin kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi:

Kişisel verilerin uumlccediluuml nc uumlkişilere verilmemek ve veri g uuml venliğine ilişkin y uuml k uuml ml uuml l uuml klere uyulmak kaydıyla ger ccedil ek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi durumunda Kanun h uuml k uuml mleri uygulanmaz.

Bu fıkra kapsamında aynı konutta yaşayan aile fertlerinin aile i ccedil inde verilerinin işlenmesi noktasında istisna s ouml z konusudur.Ouml rneğindoğum g uuml n uumlgibiouml zel g uuml nlerde aile i ccedil erisindeccedil ekilen fotoğraflar bu Kanun kapsamında değildir. Ancak bu verilerinuumlccediluuml nc uumlkişilerle paylaşılması veya alenileştirilmesi halinde ouml rneğin doğum g uuml n uuml ndeccedil ekilen fotoğrafların aleni olacak şekilde sosyal medyada paylaşılması durumunda istisnadan s ouml z edilemeyecektir.

Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hale getirilmek suretiyle araştırmaplanlama ve istatistik gibi ama ccedil larla işlenmesi :

Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim h acirc le getirilmek suretiyle araştırmaplanlama ve istatistik gibi ama ccedil larla işlenmesi durumunda Kanun h uuml k uuml mleri uygulanmaz. Buna g ouml re kişisel verilerin resmi istatistik kapsamında işlenmesi durumunda kanun h uuml k uuml mleri uygulanmayacaktır.

Ouml te yandan araştırmaplanlama ve istatistik gibi ama ccedil larla kişisel veri toplanması sonrasında verilerin anonim hale getirilmesi de istisna kapsamındadır.Ouml rneğinbir kamuoyu araştırma kuruluşu tarafından yapılan ankette yer alan kişisel verilerin sonradan anonim hale getirilmesi.

ldquo Araştırmaplanlama ve istatistik gibi rdquod uuml zenlemesindekildquo gibi rdquos ouml zc uuml ğ uuml bu sayılanlarınouml rnek olduğunu belirtmektedir. Dolayısıyla benzer y ouml ntemlerin de istisna kapsamında yer alabileceği s ouml ylenebilir. Buradaouml nemli olanbu bilgilerin anonim hale getirilmiş olmasıdır.

Anonimhalegetirmekise kişisel verilerinbaşka verilerle eşleştirilerek dahi hi ccedilbir surette kimliği belirli veya belirlenebilir bir ger ccedil ek kişi ile ilişkilendirilemeyecek hale getirilmesini ifade eder.

Kişisel verilerin sanattarihedebiyat veya bilimsel ama ccedil larla ya da ifadeouml zg uuml rl uuml ğ uumlkapsamında işlenmesi:

Kişisel verilerin mill icircsavunmayımill icircg uuml venliğikamu g uuml venliğinikamu d uuml zeniniekonomik g uuml venliği ouml zel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da su ccedilteşkil etmemek kaydıylasanattarihedebiyat veya bilimsel ama ccedil larla ya da ifadeouml zg uuml rl uuml ğ uumlkapsamında işlenmesi durumunda bu Kanun h uuml k uuml mleri uygulanmaz.Ouml rneğinhalk tarafından bilinen bir sanat ccedil ının edebi ama ccedil larla biyografisinin yazılmasıbu faaliyet alanı ile sınırlı olmak kaydıyla Kanun kapsamına girmemektedir.

Kişisel verilerin mill icircsavunmayımill icircg uuml venliğikamu g uuml venliğinikamu d uuml zenini veya ekonomik g uuml venliği sağlamaya y ouml nelik olarak kanunla g ouml rev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından y uuml r uuml t uuml lenouml nleyicikoruyucu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi:

Kişisel verilerin mill icircsavunmayımill icircg uuml venliğikamu g uuml venliğinikamu d uuml zenini veya ekonomik g uuml venliği sağlamaya y ouml nelik olarak kanunla g ouml rev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından y uuml r uuml t uuml lenouml nleyicikoruyucu ve istihbarı faaliyetler kapsamında işlenmesi durumunda bu Kanun h uuml k uuml mleri uygulanmaz. Buna g ouml re istihbarat birimlerinin milli savunmayıkamu g uuml venliğinimilli g uuml venliğikamu d uuml zenini ve ekonomik g uuml venliği sağlamaya y ouml nelik faaliyetler kapsamında işlediği veriler Kanun kapsamı dışında tutulmaktadır. Aynı şekildebelirtilen ama ccedil larla su ccedilgelirlerinin aklanmasıter ouml rizmin finansmanınınouml nlenmesi ve mali su ccedil ların araştırılması konusunda yetkili birimler tarafından y uuml r uuml t uuml len faaliyetler kapsamında işlenen veriler de bu istisna kapsamındadır.

Kişisel verilerin yargı ve infaz mercileri tarafından işlenmesi:

Kişisel verilerin soruşturmakovuşturmayargılama veya infaz işlemlerine ilişkin olarak yargı makamları veya infaz mercileri tarafından işlenmesi durumunda bu Kanun h uuml k uuml mleri uygulanmaz.

b. Kısmen Kanun Kapsamı Dışında Tutulan Haller

Kanunun 28. maddesinin 2. fıkrasında sadece belli durum ve şartlarda Kanunun bazı maddeleri kapsamına girmeyen haller d uuml zenlenmiştir. Buna g ouml reKanunun amacına ve temel ilkelerine uygun ve orantılı olmak kaydıylaveri sorumlusunun aydınlatma y uuml k uuml ml uuml l uuml ğ uuml n uumld uuml zenleyen 10. maddezararın giderilmesini talep etme hakkı hari ccedililgili kişinin haklarını d uuml zenleyen 11. madde ve Veri Sorumluları Siciline kayıt y uuml k uuml ml uuml l uuml ğ uuml n uumld uuml zenleyen 16. madde h uuml k uuml mleri aşağıdaki faaliyet alanları ile sınırlı olmakuuml zere uygulanmaz:

bullKişisel veri işlemenin su ccedilişlenmesininouml nlenmesi veya su ccedilsoruşturması i ccedil in gerekli olması. Ouml rneğinbir polisin bir su ccedil la ilgili ş uuml phelinin kişisel verilerini işlemesi bu kapsamda değerlendirilebilecektir.Ccediluuml nk uumlpolisin hangi kişisel verilerini işlediği veya hangi ama ccedil larla işlediğini ş uuml pheliye anlatması halindeş uuml phelinin ilgili verileri yok etmesi veya silmesi riski doğacaktır.

bullİlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel verilerin işlenmesi. Ouml rneğinkişinin herkesin erişimine a ccedil ık bir şekilde sosyal medya hesabında

kişisel verisini paylaşması halinde verinin işlenmesi.Bu h uuml km uuml n uygulanabilmesi i ccedil in kişisel verilerin ilgili kişi tarafından alenileştirme iradesinin ortaya konulması ve farklı ama ccedil lar doğrultusunda kullanılmaması gerekir.

bullKişisel veri işlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak g ouml revli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıncadenetleme veya d uuml zenleme g ouml revlerinin y uuml r uuml t uuml lmesi ile disiplin soruşturma veya kovuşturması i ccedil in gerekli olması.

bullKişisel veri işlemenin b uuml t ccedil evergi ve mali konulara ilişkin olarak Devletin ekonomik ve maliccedil ıkarlarının korunması i ccedil in gerekli olması.

nbsp

Kanunda belirtildiği gibi 10.11. ve 16. maddelerin uygulanmaması i ccedil in maddede belirtilen hallerden birinin ger ccedil ekleşmesi gerekir. Ancak belirtmek gerekir kiveri işlemenin her hal uuml karda Kanunun amacınatemel ilkelerine uygun ve orantılı olması gerekir.